Bu makalemizde kabala nedir? Sorusuna detaylı bir cevap vereceğiz. Dogmatik kabala, harfi kabala, pratik kabala gibi bir çok alt başlık hakkında da makalemizden bilgi alabilirsiniz.

KABALA FELSEFESİNİN TARİHSEL VE TEOLOJİK KÖKENİ NEDİR?

Kabala felsefesinin tarihsel ve teolojik kökeni pagan dönemlere kadar uzanmaktadır. Dönemin önemli kodekslerinin hermenötik ve semiyotik yöntemlerle ele alınarak yepyeni bir alegorik ve sembolik dil yapısının oluşması bakımından Kabalist gelenek, Yahudiliğin en önemli ezoterik, filolojik ve leksikografik temellerini teşkil etmiştir.

Kabala müktesebatı temelde dört başlığa ayrılır: Bunlar, dogmatik, harfi, pratik ve yazılmamış Kabala’dır (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 81).

Kabala Nedir

DOGMATİK KABALA

Klasik Kabala yazılarının tanımlanması ve düzenlenmesiyle oluşmuş dış öğretidir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 81). Kabala’nın en temel iki doktriner yönünü temsil eden Zohar ve Sefer Yezirah bölümleri Dogmatik kısmının içinde toplanmış birçok eserden müteşekkil olan teolojik kaynaklardır (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 81-82). Burada özellikle ilahi doğanın ezoterik nitelikleri, yaradılış misterleri, yaşamın doğası, insanın varlığı ve kaderi gibi dünyeviliği de içine alan birçok temel problem tarif edilmeye ve çözülmeye çalışılır (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 82). Ezoterik manada Kabala müktesebatı, Hayat Ağacı adı verilen alegorik bir kavram sistemiyle ele alınır ve bu kavramlar nezdinde hermenötik görüşler öne çıkartılarak ideal bir arketip üretilir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 82).

Hayat Ağacı

Belirli formasyon etrafında bütünleşmiş tam on iki küreden oluşmaktadır ve her küre bir permütasyon grubuyla oluşmuş harflerden müteşekkildir ve yirmi iki adet çizgiyle birbirlerine bağlanmıştır (Hayat Ağacı, 2021, s. 89). Ağaç genel mana antropomorfik olarak bir kayıt mekanizmasıdır ve Kabalistler on Sefirodun denetiminde tüm yaşam seyrinin gerçekleşebileceğini ve buna bağlı olarak talebelerin çizilen bu yirmi iki çizgi etrafında meselelere etki ya da tepkide bulunabileceklerini söylemiştir (Hayat Ağacı, 2021, s. 89). Bu sistemde en temelde üç sütun mevcuttur (Hayat Ağacı, 2021, s. 89). İlk ikisi kozmik kuvvetle onun etrafında şekillenmekte olan fizik formu, ortadakinde ise kozmolojik bilincin yansımaları yer almaktadır (Hayat Ağacı, 2021, s. 89).Yaradılışın içeri akan Keter adıyla bilinen bir merkezden enerji, Şimşek Işığı denilen bir yoldan iki sütunun dış cephesine akarak Bilgelik Küresi de denilen Sefira Hokmah’a gelmektedir ve oradan da belli bir formasyon kazanarak Sefira Binah’a geçer (Hayat Ağacı, 2021, s. 90). Burası Anlayış Küresi’dir ve talebeler üstadlarıyla belirli anlayışlar üzerinden akitleşmeye çalışırlar. Şayet buradan kozmik enerji Sefira Hesed’e geçiş yaparak üstadın ve talebenin birbirlerine merhametli yaklaşımları değerlendirilerek tekrardan güç küresi olan Sefira Geburah’a geri döner. Bunun ezoterik manası merhametli yaklaşımlardan doğan kozmik iyilik, Sefira Hod küresindeki ihtişam ve görkemle buluşturarak herkesi Sefira Malkut’ta teomorfik yücelmeye götürür (Hayat Ağacı, 2021, s. 90). Aslında üç sütundan iki yanda yer alan orta sütun ve içinde yer alan on küre yaşamaya dair gösterdiğimiz tüm hasletlerin evrensel manadaki yerleşikliğidir bu yüzden de bilinç ve benlik arasında seyreden dalgalanmaların alamet-i farikasıdır. Talebe öncelikle tohum olarak çıktığı yaşam kaynağı Keter’den Malkut’a giderek fiziki tezahürünü yani dünyevi varlığını göstermeli ancak burada hiç zaman kaybetmeden enerjinin arz merkezi olan Keter’i kendince yeniden tasavvur etmelidir. Yani evren düalist bir mantıkla ortadaki sütundaki bireyi var eden ortamı var eder ve bireyin kendisini bulmasını ister. Dolayısıyla Sefirotlar arasında kurulan kutsal tetraktislerle

Doğu Batıniliğinde ise Kabalist dogmatiklik, kavramsal tetkikler ve tefsirler sonucu zuhur etmiş tüm öğretiler Mandala adı altında ele alınmaktadır (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 82). Mandala’nın arketipik menşei ise Kapalı Gizemler Kitabı Kadim Muvazenedir cümlesi üzerine kurgulamıştır (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 82).

HARFİ KABALA (KABALİST HURUFİLİK)

Bu yöntemde ise Alice Aynanın İçinde eserindeki bir şeyin üç kere dile getirilmesi sürecine dayalı bir zihinsel idrak sürecinden bahsedilir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 82). Harf yönteminde her İbrani harfinin bir nümerik karşılığı mevcuttur ve harflerin ebcet değerlemesi geçmişte Grek Hurufiliğinden ileri gelmektedir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 82). Kabalist Hurufilik hesaplamaları üzerinden filolojik kodifikasyonunu deşifre etmenin üç temel yöntemi mevcuttur:

1. GEMATRİA: Bu ilke, nümerik olarak benzer değerlenmiş olan kelimelerin ezoterik ve hermenötik metotla kodifiye edilmesi için temel oluşturmaktadır(Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 83).Misal, İbranicede “İlahi Birlik” manasına gelen Achad ve “İlahi Sevgi” anlamındaki Aheba sayı değerleri toplam “13” değerine eş değerdir. Ezoterik manada bu sevgi birliğin daimiliğidir ve birlik de sevme ve sevilme kudretinin zuhur etmesidir.
2. NOTARİKON: Rabbilerin kadim müktesebatında kullanılan çok enteresan bir metottur. Örneğin eski Rabbi yazıtlarında geçen men kelimesinin her harfinin baş harfi alınarak men are near şeklinde bir cümlenin kurulması İbranicenin nümerik dil yaratma iddiasının en önemli ispatlarından birisini teşkil etmektedir(Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 83).
3. TEMURAH: Alfabe sıralamasında harflerin değiştirilmesi yoluyla elde edilen yeni kelimelerin ihdas edilmesini sağlayan bir permütasyon yöntemidir(Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 83). Yirmi iki adet permütasyon grubundan en mühimi olan Dokuz Hücre Kabala yöntemidir ve bu alan aslında genel Yahudi kamuoyu tarafından çeşitli ezoterik ilimler dışındaki bir ilgi alanından ibarettir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 83).

Özellikle Kabala Hurufliğinin modern psikolojisyle olan rabıtası, kişinin halet-i ruhiyesinin tespiti için rüya analizi üzerinden bilinçaltında yer alan düşünce kayıtlarının ide yani yarı uyanık olan bilince aktarılması sürecindeki ilk tarihi ayağını oluşturmasından ileri gelmektedir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 84).

İbrani alfabesinde yer alan harf ve nümerik kombinasyonlar, özgün bir korelasyonla bir araya getirilerek kimyasal bileşikler gibi yan yana ve birbirini destekleyen bir yekparelikle eşleştirilmişler ve dahası kutsal İbrani bilgeliğinin de mistik psikolojisine dair çeşitli hermenötik muhtevalar oluşturarak dereceli bir ilmihal kurgulamışlardır.

PRATİK KABALA

Efsuni olarak birbirleriyle hemhal olan ve “sallanan el” sembolüyle tarif edilen Seremoniler ve Tılsımlar Majisidir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 84). Özellikle Klasik Dönem ve Orta Çağ’da batıl ve yozlaşmış pratiklerin verasetini üstlenen bir fikriyatın odağını oluşturmuş ve insaniyetin içinde saklı bulundurduğu hayvani dürtülerine seslenmiştir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 84). Bu yöntem özellikle bazı yozlaşmış Rabbiler tarafından kullanılarak çeşitli derecelerde sahtekarlıklar yapılmış ancak ruhi ve ilahi tekamüle doğru yolculuk yapanlarda bu metot, çok kutsal bir doktrini de bünyesinde barındırmıştır (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 84).

Yazılmamış Kabala Nedir

YAZILMAMIŞ KABALA

Teolojik kökeni İbranice olmayan ancak Kabalist yöntemin mihmandarlığında birçok kadim öğretiden beslenen fakat ihtiva ettiği gizemler dönemin kapalı grupları dışında kimseye söylenmemiştir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 85).

KABALİSTİK MİSTERLER

1. Küçük Misterler: Zihni muhakemeye tabi bir öğretinin talebeye tevcihiyle talebenin üstadından Büyük Mister dilini anlamasını sağlayacak bir Parvi Sınavı’nın dünyevilikte tatbikidir(Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 85). Bunların ezoterik yöntemle kademelendirilmesi genelde ehil olmayanların yöntemsizliği yüzünden ilerleyememelerine sebebiyet vermiş ve Parvi Kapısı’nın önünde ya beklemeyi ya da gerisin geriye bu yoldan geri dönmeyi seçmişlerdir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 86). Bu gizemlerde alegoriler ve semboller yoluyla bilginin idraki ve deneyimleri, Büyük misterlerin derinliğini teneffüs etmek için bir kadim hazırlanma sürecidir. Bu derinliğin çukurlaşmaması için talebenin kendi kademesini korumak için çabalaması ve deneyimlerini işlevsel hale getirmesi gerekmektedir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 87).
2. Büyük Gizemler: Küçük Gizem Okullarının (Collegiant) örgütlendiği merkez çatı olarak geçmektedir ve buralara müntesip olanlar Büyük Beyaz Loca’yı veya Kutsal Ruh Koleji’ni adlarındaki iki kardeşlik grubunu oluşturmaktadır(Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 87). Özellikle Kutsal Ruh Koleji’nin ulus inşası tasavvuru iktisadi kökenlidir ve iki yönlüdür; Doğu Geleneği Ganjlılar(Hindistan Deltası), Batı Geleneği ise And Dağlılar’dır(Güney Amerika Kıyıları). 19. Yüzyılın ikinci yarısı özellikle ezoterik olarak, AB’nin ideolojik ve teolojik kökenini oluşturan Altın Şafak Cemiyeti’nin hakimiyetinde gelişmektedir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 87). Doğu cephesinde ise batıni müktesebat, Teosofizmin önderliğinde şekillenmiştir (Kabala’nın Veçheleri, 2021, s. 87). Bu hareket yaşam ve kader temaları altında öğretilerini halkla paylaşmış ve bir şekilde 20.yüzyıl insanının büyük bölümünün kültürel tabanını oluşturmuştur.

KABALİSTLERİN DÖRT ALEMİ

1. Atziluth: Arketipik dünya olarak bilinmektedir(Kabalistlerin Dört Alemi, 2021, s. 102). Tüm tezahür alanlarından çıkan ilahi zihin daha da karmaşık hale gelerek bazı soyut kavramların insani bilinçte zuhr edeceğini belirtir (Kabalistlerin Dört Alemi, 2021, s. 102). İlişki biçimlerinin tetkik bakımından Ağaç glifi Kabalistlerin çıkış noktasıdır ve ruhi tekamülde mavinin derinliğini veren huzuru temsil etmektedir (Kabalistlerin Dört Alemi, 2021, s. 102).
2. Briah: Tahtların buluştuğu Yaradılış alemidir(Kabalistlerin Dört Alemi, 2021, s. 102). Atziluth’daki arketiplerin nesnel hale getirilmesi için burası permütasyonel hesaplamaların ve ilahi Hurufilikten faydalanıldığı bir alandır. Harfler ve sayısal değerlerinden müteşekkil bir ilk enerji görünümleri burada yer alır (Kabalistlerin Dört Alemi, 2021, s. 102-103).
3. Yetzirah: Meleki varlıkların yer aldığı ve ilahi arketiplerin materyal hale gelmesi sürecindeki evrensel inşaat bu alemde tezahür etmektedir(Kabalistlerin Dört Alemi, 2021, s. 103).
4. Assiah: Diğer alemlerdeki tüm cevherlerin yani aşkınlıkların kaba bir elementle tam fiziki hale getirilmesiyle derecelendirilmesi aşamasıdır(Kabalistlerin Dört Alemi, 2021).

KABALA EZOTERİZMİNİN HERMETİK GELENEKLE İRTİBATI NEDİR?

Kabala Ezoterizminin Hermetik Gelenek ile olan en temel etkileşimi Raymond Lull, Villanova’lı Arnold ve Gül Haç Kardeşliği müntesibi Nicholas Flamel tarafından İspanya’da Hermetik ilimlere inisiye edilip sonra buradaki nosyonları Avrupa’ya getirmeleriyle zuhr etmiştir (Stavish, 2021, s. 149). Özellikle 16.yüzyıl sonrası Hristiyan gelenekle birleşen Kabala’nın Yahudiler üzerinde politik hakimiyet sağlamak yerine fikri gelişime odaklanması kararı sonrası Hermetizmle irtibatını derinleştirmiştir. Özellikle pansofik bir yaklaşımla kadim bilgeliğin tüm sırlarını ortaya çıkartmayı amaçlayan Simyevi Kabala, Francis Bacon, Elias Ashmole, Thomas Vaughan ve Robert Fleud gibi geleneksel Yahudi edebi müktesebatından da yararlanan münevverler üzerinden Avrupa kültürüne eklemlenmiştir (Stavish, 2021, s. 155).

Kabala nedir? Dogmatik kabala nedir? Pratik kabala nedir? harfi kabala nedir? Gibi bir çok soruya cevap verdik. Sizler de yorumlar kısmından düşüncelerinizi bizlerle paylaşabilirsiniz.