İhbar Tazminatı Nedir? Kimlere Verilir? Nasıl Alınır?

İhbar Tazminatı Nedir? Kimlere Verilir? Nasıl Alınır? İşçilerin haklarının yanı sıra işverene karşı yükümlülüklerinin de kanunla koruma altına alınmasını sağlayan ihbar tazminatı; en genel tanımıyla işçinin haber verilmeden ya da ihbar süresi bitmeden önce işten çıkarılması halinde işveren tarafından kendisine ödenmesi gereken tazminatı ifade ediyor.

Yalnızca işçiyi değil işvereni de koruyan kanun maddesine göre işçinin haber vermeden işten ayrılması halinde işverene ihbar tazminatı ödemesi gerekiyor.

Yani ihbar tazminatı, hem işverenin hem de işçiyi iki taraflı bağlayan, her iki tarafa da sorumluluk yükleyen bir tazminat olarak ön plana çıkıyor.

Bu yazımızda kısaca ihbar tazminatı nedir? İhbar tazminatı kimlere verilir ve nasıl alınır? vb. konuya dair en çok merak edilen soruları yanıtlamaya çalışacağız.

İşte, ihbar tazminatına dair bilmeniz gereken o detaylar:

İhbar Tazminatı Nedir?

İş Kanunu’nun 17.maddesinde açıkça ve net bir şekilde ifade edilen ihbar tazminatı; işçi ya da işverenin herhangi bir sebep olmaksızın iş sözleşmesini feshetmesi durumunda karşı tarafa ödemesi gereken tazminat miktarını ifade ediyor.

Kanuna göre karşı tarafa haber vermeden veya ihbar süresi dolmadan onu işten çıkaran işçinin yanı sıra işten ayrılan işçi de işverene tazminat ödemekle yükümlü tutuluyor.

Kanunun 17. maddesinde ihbar tazminat hakkının hangi koşullarda doğduğu net bir şekilde belirtiliyor.

17. maddeye göre;

• İşyerinde 6 aydan daha az bir süreliğine çalışmış işçi işten ayrılmak istediğini işverene bildirdikten iki hafta sonra
• İşyerinde 6 ay ile 1,5 sene arasında çalışmış olan işçi, işten ayrılmak istediğini işverene bildirdikten dört hafta sonra
• İşyerinde 1,5 sene ile 3 yıl arasında çalışmış olan işçi, işten ayrılmak istediğini işverene bildirdikten altı hafta sonra
• İşyerinde 3 yıldan daha fazla bir süre için çalışmış işçi, işten ayrılmak istediğini işverene bildirdikten sekiz hafta sonra

işçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesi feshedilmiş kabul ediliyor. Yani işçi, bu süreler dolduktan sonra işten ayrılabiliyor.

Süre dolmadan işten ayrılması halinde ise işverene ihbar tazminatı ödemekle yükümlü oluyor.

İhbar Süresi Hesaplanırken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

İhbar tazminatını belirleyen ihbar süresi hesaplanırken hem işverenin hem de işçinin birtakım noktaları göz önünde bulundurması gerekiyor.

Bu önemli noktaları aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:

• İhbarın işgünü yani mesai saatleri içerisinde yapılmadığı hallerde ihbar süresi; ertesi gün başlamış kabul ediliyor.
• Hafta sonları, resmi tatiller ihbar süresi kapsamında ele alınıyor.
• İş kanuna göre işçisini işten çıkaran işverenin ihbar süresi dolana kadar ona günde 2 saat yeni bir iş arama izni vermesi gerekiyor. İş saatleri içerisinde olan bu sürenin karşılığında işçiden hiçbir şekilde maaş kesintisi de yapamıyor.
• İhbar süresi içerisinde işçi, günlük 2 saat olan iş arama iznini birleştirip, toplu bir şekilde de kullanabiliyor.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatı; ihbar süresi temel alınarak işçinin giydirilmiş yani aylık brüt maaşı üzerinden hesaplanıyor.

İhbar tazminatı hesaplanırken işçiden gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri de yapılıyor.

Aynı zamanda işçinin işyerinde ne kadar bir süreliğine çalıştığı da tazminat hesaplamasında belirleyici oluyor.

Örneğin, bir işyerinde 3 yıldan daha uzun bir süreliğine çalışan işçi; 8 haftalık ihbar tazminatı almaya hak kazanıyor.

İhbar tazminatının nasıl hesaplandığını bir örnekle aşağıdaki şekilde açıklayabiliriz:

Aylık maaşı 4.500 TL olan ve işyerinde 3 yıldan daha uzun bir süreliğine çalışan bir işçiyi ele alalım:

Bu kişinin önce günlük ne kadar bir ücret aldığını hesaplamamız gerekiyor.

İşçinin günlük maaşı;  4.500/30=150 TL İşçinin haftalık maaşı ise 150*7= 1050 TL olarak karşımıza çıkıyor.  Yani bu işçi, haftada 1050 TL bir giydirilmiş maaş alıyor.

Bu işçi; 3 yıldan daha fazla aynı işyerinde çalıştığından 8 haftalık ihbar tazminatı alması gerekiyor.

Yani 1050*8=8400 TL kişinin almaya hak kazandığı brüt ihbar tazminat miktarı diyebiliriz.

Bu brüt ihbar tazminatı miktarından gelir ve damga vergisi de kesildiğinde kişinin ne kadar bir tazminat alacağı net bir şekilde ortaya çıkıyor.

İhbar Tazminatı Kimlere Verilir?

İhbar tazminatını almayı düşünen işçinin yukarıda da belirttiğimiz gibi ihbar süresine uyması yani bu süre dolmadan işi bırakmaması, aynı zamanda işçi ile işveren arasında ‘belirsiz süreli bir iş sözleşmesinin’ varlığından da söz edebilmemiz gerekiyor.

İşverenin iş sözleşmesini işçiye bildirim süresi yani ihbar süresi vermeden feshetmesi durumunda da işçi, ihbar tazminatı alabiliyor.

Bununla birlikte işten ayrılmayı düşünen işçinin mutlaka haklı yani geçerli bir ayrılma nedeninin de olması zorunluluk arz ediyor.

Yani sağlık sorunu, işlerin durması, işyerinde ahlak kurallarına uyulmaması vb. İş Kanunu’nda geçerli bir işten ayrılma durumunun söz konusu olmadığı hallerde işçinin sebep göstermeden ve haksız yere işten ayrıldığı hallerde işçi, ihbar tazminatı almaya ve talep etmeye hak kazanamıyor.

Üstelik ihbar bildiriminde bulunmadan ve ihbar süresine uymadan işten istifa ettiği durumlarda işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalıyor.

İhbar Tazminatı Alma Şartları

İhbar tazminatı alma şartları mutlaka yerine getirilmesi gereken şartlardır. İşte ihbar tazminatı alma şartları;

• Belirtilen ihbar süresine uymak
• Belirsiz süreli yani kadrolu çalışan olmak
• Fesih süresinin işveren tarafından veriliyor olması
• Haklı ve geçerli sebeplerden dolayı işten ayrılma

Kendi isteği ile işten ayrılan ihbar tazminatı alabilir mi? sorusuna cevap vermek gerekirse

Kendi isteği ile işten ayrılan bir kişinin bildirim süresine bağlı olarak işverene önceden bildirim yapması gerekir. İşten ayrılmak isteyen işçi sağlık sorunları, işin durması gibi haklı nedenlere bağlı olarak işten ayrılabilir. Haklı nedenler ihbar tazminatı olmasına olanak sağlar. Ancak haklı bir neden göstermeden işten ayrılan kişi ihbar tazminatı alamaz. Hatta ihbar süresini işverene bildirmeyen kişi işten ayrılırsa ihbar tazminatı ödeme zorundadır.

İhbar Tazminatı Almak İçin Kaç Ay Çalışmak Lazım

Bir iş yerinde çalışan işçi ihbar tazminatını hak etmesi için iş yerinde en az 6 ay çalışmasına karşın çoğu iş yeri en az 12 ay çalışmaya karşılık ihbar tazminatı vermektedir.  İşten ayrılacağınız iş yerine bildirmek zorunda olan işçi en az 6 ay çalıştığında ihbar tazminatını hak eder.

İhbar Tazminatı Damga Vergisi Oranı

İhbar tazminatı %06,6 oranında Damga Vergisine tabidir. İhbar tazminatında damga vergisi kesintisi yasal olarak zorunludur.

İhbar Tazminatı Gelir Vergisi Oranı

İhbar tazminatı gelir vergisine tabidir. Gelir matrahına göre kesilecek vergi oranı %15, %20, %27, %35 oranında değişmektedir.

Gelir Vergisi Tarifesi 2023

Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan gelir vergisine tabi
gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınan tarife, 2021 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde
esas alınmak üzere aşağıdaki şekilde yeniden belirlenmiştir.

• 22.000 TL’ye kadar %15
• 49.000 TL’nin 22.000 TL’si için 3.300 TL, fazlası %20
• 120.000 TL’nin 49.000 TL’si için 8.700 TL (ücret gelirlerinde
• 180.000 TL’nin 49.000 TL’si için 8.700 TL), fazlası %27
• 600.000 TL’nin 120.000 TL’si için 27.870 TL (ücret gelirlerinde 600.000 TL’nin 180.000 TL’si için 44.070 TL), fazlası %35
• 600.000 TL’den fazlasının 600.000 TL’si için 195.870 TL, (ücret gelirlerinde 600.000 TL’den fazlasının 600.000 TL’si için 191.070 TL), fazlası

İhbar Tazminatı Zaman Aşımı

İhbar tazminatında zaman aşımı süresi 10 yıl olarak sözleşmenin bittiği tarihten itibaren başlar. Ancak yapılan yasal düzenleme ile 25.10.2017 tarihinden sonra ise İş Kanunu ek madde 3’e göre ise ihbar tazminatı zaman aşımı süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir.

Daha önce ihbar tazminatı aldıysanız; konuyla ilgili görüşlerinizi yazımızın yorum kısmına yazabilir; deneyim ve önerilerinizi değerli takipçilerimizle paylaşabilirsiniz.

Kıdem ve İhbar Tazminatı Nedir? Nasıl Hesaplanır?